Covid-19 dönemi bireyleri sadece fiziksel ve ekonomik olarak değil psikolojik olarak da etkilemiştir. Covid-19 pandemisinin bireylerin psikolojik sağlamlıklarına etkilerini bu yazıda inceledik.
İçindekiler
Covid-19 Pandemisi
2019 Aralık ayı Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkıp ardından dünyaya yayılan bir virüs çeşididir. Covid-19 süresince sadece hastalık ve sağlık sözcüklerini değil pandemi, epidemi gibi sözcükleri de çokça kullanmaktayız. Epidemi bir hastalığın bölgesel düzeyde salgın haline dönüşmesi olarak tanımlanmaktadır. Covid-19 ilk dönemlerinde Wuhan’da bir epidemi olarak başlamıştır. Pandemi ise hastalığın o bölgeden çıkıp dünyanın büyük bir bölümüne ve insanların çok büyük bir kısmını etkilemesine verilen addır. Covid-19 2020 yılı itibarıyla bütün dünyaya yayılmaya başlamış ve WHO tarafından pandemi olarak kabul edilmiştir.
Covid-19 Dönemi Psikolojik Etkileri
Araştırmalar Covid-19 sürecinin başta kaygı, belirsizliğe tahammülsüzlük vb. birçok psikolojik etkisinin olduğunu da göstermektedir. Birçok insan psikolojik olarak bu dönemi hasarlı atlattığını belirtmektedir. Yapılan bir araştırmada sadece Covid-19’a yakalanan değil virüsten kaynaklı ekonomik, evden çıkamama vb. etkilerin de kişileri kaygı, depresyon ve umutsuzluk halleri içine alabileceğini belirtmiştir. Yapılan bir araştırmada üniversite öğrencilerinin online derslere katılmadan yeterli derecede verim almadıklarını ve yetişemedikleri bulunmuştur. Eğitim hayatındaki bu duraksamanın onların üzerinde şiddetli bir kaygı yarattığını belirtmişlerdir.
Bunlarla beraber özellikle Covid-19 hastalığının bulaştığı bazı kişilerin Merkezi Sinir Sistemlerinde birtakım komplikasyonlar ve bununla beraber eşlik eden duygusal, davranışsal ve bilişsel becerilerde bozulmalar gözlemlenebilmektedir. Hatta bazı hastalarda madde kullanım bozukluğu, yaygın kaygı bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk gibi daha etkili ve uzun süreli psikolojik sorunlar teşhis edilmiştir.
Almanya’da Covid-19 için risk ve önleyici faktörleri tespit etmek amacıyla online olarak bir araştırma yapılmıştır. Yapılan araştırmada 6509 katılımcının büyük bir bölümünün Covid-19 döneminden kaynaklı psikolojik olarak etkilendikleri tespit edilmiştir.
.
Psikolojik Sağlamlık
Psikolojik sağlamlık çok eskiden beri araştırılan bir kavram değildir. Özellikle son 20 yılda üzerinde sayıca fazla araştırma yapılan bir kavramdır. Özünde ölçülen durum ağır olay yaşayan kişilerin nasıl tekrar ayağa kalktıklarını araştırmak olarak da söylenebilir. Hasta olma, zor durumlara yaşama, depresyona yakınlaşma gibi kötü durumlarda tekrardan hızlıca toparlanma, eski standartlarına geri dönme, olayı atlatma gibi durumların üst bir terimi olarak da kullanılabilir. Literatürdeki eski çalışmalar genellikle kaygı bozuklukları, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu, fobiler gibi birçok durumu tanılarken kişilerin yaşadığı zorlayıcı yaşam olaylarını öne sürmüşlerdir. Psikolojik sağlamlık kavramının ise önemi buradadır. Benzer olayları yaşayan insanlardan nasıl olur da bazılarının bu tarz patolojik durumları ortaya çıkarken bir grubun da o olayların üstesinden gelip, eski davranış rutinlerine dönebildiklerini literatürde psikolojik sağlamlık kavramıyla açıklamaktayız.
Covid-19 Pandemi Döneminin Bireylerin Psikolojik Sağlamlıklarına Etkisi
Yapılan araştırmaların sonucunda Covid-19 sürecinin kişilerin psikolojik sağlamlığını etkilediğini söylememiz mümkün olacaktır. Yapılan araştırmaların birçoğu sadece psikolojik sağlamlıkla değil psikolojik belirtilerle de ortaya çıkan sonuçları göstermektedir. Yapılan bazı araştırmaların sonuçlarına göre:
Covid-19 döneminde virüsün psikolojik sağlığını ve direncini de ciddi derecede etkilediğini gösterilmektedir. Birçok çalışma Covid-19 Pandemi dönemini psikolojik sağlamlık için bir risk faktörü olarak tanımlamaktadır. Covid-19 Dönemi Psikolojik Etkileriyle ilgili daha çok araştırma yapmak gelecekte yaşanacak potansiyel sorunlara karşı önlem almamızı kolaylaştırabilir.
.
Öneriler
Covid-19 salgın dönemi sadece fizyolojik değil psikolojik olarak da hemen herkesi etkisi altına alan bir dönemdir. Böyle dönemlerde araştırmaların sonuçlarından yola çıkarak psikolojik sağlamlığı yüksek bireylerin krizleri aşma, sorun çözme becerilerini geliştirme, umutsuzluğa kapılmama vb. özelliklerini de ön plan çıkararak psikolojik sağlamlığı daha düşük kişilere göre daha az etki gördüğünü birçok araştırma sonucunda görmekteyiz.
Yine literatürden aldığımız bilgiler psikolojik sağlamlığın kader veya değişmez bir gerçek olmadığını yükseltilebilecek, dinamik bir yapı olduğunu göstermektedir. Araştırmamızın içerisinde de yer alan birçok psikolojik sağlamlığı geliştirme eğitim programları mevcuttur. Afet veya felaketler için çocukları genç yaşlarda psiko-eğitim temelli psikolojik sağlamlık programlarıyla yetiştirmek kriz durumlarından daha başarılı ve daha hızlı çıkmak adına etkili bir yol olacaktır.
Bu sayede psikolojik sağlamlığı geliştirmek bir müdahaleden ziyade bir önleme programına dönüşebilir. Belki bu durum bile birçok krizi felakete dönüşmeden çözmemize yardımcı olacaktır. Buna öncelikle bireylerin psikolojik sağlamlığını artıracak yayınlar, eğitimler vb. sayıları artırılmalıdır. Salgın gibi belirsizliklerin yükseldiği dönemlerde başta devlet kurumları olmak üzere çeşitli sivil toplum kuruluşları da ücretsiz veya uygun ücretli çevrimiçi danışmanlık programları hazırlamalıdır. Bu programlar sadece bir psikoterapi olmak zorunda değil aynı zamanda psiko-sosyal destek, psikolojik sağlamlığı geliştirici görüşmelerden oluşmalıdır.
Covid-19 salgın dönemlerinde halen birçok araştırma yürütülmeye devam etse de yeterli veri bulunduğunu söylemek güçtür. Özellikle Covid-19 döneminin psikolojik etkileri ve bu dönemde psikolojik sağlamlık araştırmaları artırılmalı, araştırma sonuçlarında hem bireyleri hem toplumu psikolojik olarak koruyacak adımlar atılmalı aynı zamanda bu dönemde yapılan araştırma sonuçları gelecekte yaşanabilecek olası felaketlere karşı bir önleyici programa dönüştürülebilmelidir.
.
Melius Psikoloji Merkezinde Covid-19 Döneminin psikolojik etkilerine yönelik şikayetlerle başvuran danışanlar için de uzmanlarımız kişiye özel ayrıntılı değerlendirmelerini yaptıktan sonra yine kişiye özel bilimsel kanıt temelli yaklaşımlarla danışanlarımıza ruh sağlığı hizmeti sunmaktadırlar. Covid-19 Döneminin olumsuz psikolojik etkilerini hisseden danışanlarımıza uzmanlarımızın aracılığıyla etkili bir biçimde yardımcı olabilmek için sizleri Melius Psikoloji Merkezimize bekliyoruz.
Sağlıklı günler dileriz…
Konuyla İlgili Destek Alabileceğiniz Psikologlarımız
Uzman Psikolog
Sergen ÜNVER
Ergen, Yetişkin, Çift ve Aile Danışmanı
Psikolog
Cansu KAPLAN
Çocuk, Ergen, Yetişkin, Çift ve Aile Danışmanı
Psikolog
Gökhan SEYHAN
Ergen ve Yetişkin Danışmanı
